Do zadań Policji należy czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu na drogach, kierowanie ruchem i jego kontrolowanie. W związku z powyższym policjant, wykonując swoje ustawowe zadania uprawniony jest również do zatrzymywania dokumentu stwierdzającego uprawnienie do kierowania pojazdem, jakim jest prawo jazdy.
Istnieją przypadki, w których policjant musi zatrzymać prawo jazdy, np. kiedy kierujący samochodem osobowym znajduje się w stanie nietrzeźwości, oraz przypadki, w których funkcjonariusz sam może zdecydować o zatrzymaniu dokumentu prawa jazdy.
Kiedy ma do tego prawo?
Po pierwsze – w przypadku kolizji, czyli takiego zdarzenia drogowego, w którym powstały tylko straty materialne (np. zostały uszkodzone pojazdy), bądź też jeden z uczestników tego zdarzenia doznał obrażeń ciała powodujących naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwające poniżej 7 dni (przy czym czas ten nie powinien być kojarzony z pobytem w szpitalu, ponieważ można bowiem krócej przebywać w szpitalu, a zdarzenie i tak zostanie zakwalifikowane jako wypadek drogowy).
Po drugie – w przypadku każdego zdarzenia drogowego, gdzie kierujący pojazdem, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Interpretacja tego przepisu jest bardzo szeroka, jest to np.: przejechanie przez skrzyżowanie na czerwonym świetle wymuszające na innych kierujących gwałtowne hamowanie; przejechanie przez przejście dla pieszych wymuszające na pieszych zatrzymanie się w celu uniknięcia potrącenia. Nasze zachowanie na drodze ma być wynikiem braku zachowania należytej ostrożności i musi na innych uczestnikach ruchu wywołać określony skutek w postaci spowodowania zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym.
Jeżeli sprawcą opisanych powyżej dwóch przypadków jest kierujący pojazdem, policjant ma do wyboru: może poprzestać na zastosowaniu pouczenia, zwróceniu uwagi, może również ukarać uczestnika ruchu drogowego mandatem karnym, skierować wniosek o ukaranie do sądu, bądź też zatrzymać prawo jazdy i skierować wniosek o ukaranie do sądu. W przypadku podjęcia decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy otrzymamy od policjanta pokwitowanie, które pozwoli nam na kierowanie pojazdem w ciągu 7 dni. Pokwitowanie to jest w tym przypadku dokumentem, który w okresie jego ważności mamy obowiązek okazywać podczas każdej kolejnej kontroli drogowej.
W przypadku otrzymania mandatu karnego jego wysokość nie może być niższa niż 220 złotych i wyższa niż 500 złotych, natomiast liczba punktów nie może być mniejsza niż 6 (w szczególnych przypadkach możemy otrzymać nawet 10 pkt.). Jeżeli sprawa zostanie skierowana do sądu, liczba punktów nie zmienia się, natomiast kara grzywny może wynieść od 20 do 5000 złotych.
Trzecim przypadkiem jest niezatrzymanie się do kontroli drogowej. Ta sytuacja ma miejsce wtedy, gdy w celu uniknięcia kontroli nie stosujemy się do sygnału policjanta nakazującego zatrzymanie pojazdu. Należy podkreślić, że sygnał nakazujący zatrzymanie pojazdu nie musi być podawany tarczą do zatrzymywania pojazdów (czyli tzw. „lizakiem”) przez umundurowanego policjanta – wystarczy, że poda on sygnał do zatrzymania ręką.
W powyższych sytuacjach zakaz kierowania pojazdami może obejmować okres od 6 miesięcy do 3 lat.
Poza opisanymi przypadkami policjant może zatrzymać prawo jazdy w sytuacji popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności, jeżeli
z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie przez tę osobę pojazdu zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
Autor: nadkom. Barbara Biestek, mł.asp. Grzegorz Waleczek