„Brudnopisy” to zaplanowany w latach 70. projekt wystawy Tadeusza Kantora, który nie został zrealizowany za jego życia. Zakładał on prezentację prywatnych notatek, zapisków oraz różnego rodzaju rysunków. Dzisiejsza ekspozycja składa się z ponad 100 wydruków stanowiących powiększoną kopię brudnopisów.
Poprzez prezentację swoich zapisków Tadeusz Kantor chciał zwrócić uwagę na sam proces twórczy związany z realizacją sztuki. „Od lat 60. proponował uznać za właściwą twórczość artysty, nie gotowy artefakt, czyli już gotowy produkt, który powstaje, ale sam proces tworzenia tego dzieła…” – tłumaczy Lech Stangret. Powiększenie notatek było zamierzone przez Kantora, bowiem zakładał on, że dzięki temu stracą one charakter zwykłego dokumentu. „Uważał, że kiedy się je powiększy nabierają charakteru abstrakcyjnego, stają się dziełami sztuki.” – wyjaśnia.
Ekspozycja wystawy podzielona została na cztery konstelacje: Penelope – obejmowała zapiski i notatki z Teatru Podziemnego, które powstały przy realizacji „Powrotu Odysa”; Bestia Domestica zawiera rysunki i zapiski dotyczące spektaklu „Adobnisie i koczkodany” według Stanisława Ignacego Witkiewicza; Balladyna obejmująca szkice dekoracji, manekinów i całego sztafażu, który powstał przy okazji tworzenia scenografii właśnie do spektaklu Balladyna oraz Rozhulantyna nazwa zaczerpnięta z dramatu Witkacego „Tumor Mózgowicz”, która to konstelacja obejmuje notatki i teksty do spektaklu Kantora „Umarła Klasa”.
Dzień po wernisażu w Galerii 12 odbyło się śniadanie z kuratorem, gdzie w kameralnej atmosferze można było porozmawiać z Lechem Stangretem o twórczości Tadeusza Kantora. Podczas szczegółowego oprowadzenia po wystawie zorganizowana została także wyjątkowa projekcja krótkiego filmu dokumentalnego dotyczącego multipartu. Był to kolejny projekt Kantora, zakładający sprzedaż pomalowanych na biało obrazów, na których przytwierdzone były zgniecione parasole. Ich nabywcy mieli dokonać na nich interwencji – malując, pisząc czy wręcz bazgrząc po zakupionym płótnie. W ten sposób twórca dzieła czynił jego właściciela współautorem, oddając mu tym samym część praw autorskich, co podważało koncepcję oryginalności dzieła sztuki. Sam dokument dotyczył happeningu zrealizowanego przez studentów, którzy w latach 70. podczas pochodu z okazji święta pracy, nieśli w tłumie jeden z multipartów, aby później go zakopać w ziemi.
Serdecznie zachęcamy do odwiedzenia Galerii 12. Wystawa potrwa do 30 listopada.
A.H.
