7 maja w Świetlicy Krytyki Politycznej w Cieszynie w ramach cyklu debat CIESZYN/WYBORY/2018 odbyło się spotkanie pod tytułem „Komu w Cieszynie potrzebna jest zmiana wyobraźni politycznej?”. Gościem wydarzenia był dr hab. Rafał Matyja – politolog, wykładowca akademicki, analityk polityki i publicysta. Autor książek o państwie, polskiej polityce i życiu społecznym, ostatnio w Wydawnictwie Karakter wydał „Wyjście awaryjne. O zmianie wyobraźni politycznej”. Rozmowę poprowadziła dr hab. Joanna Wowrzeczka.
Celem poniedziałkowej dyskusji była próba spojrzenia na politykę jak na rzeczywistość, na którą może mieć wpływ przeciętny wyborca, jeśli tylko postara się zmienić swoją wyobraźnię polityczną i zbudować w sobie poczucie odpowiedzialności „Tylko odświeżając nasze spojrzenie na historię i geopolitykę i mierząc się z trudnymi prawdami na nasz temat, możemy wykroczyć poza istniejące wizje rozwoju i wyobrazić sobie na nowo, kim chcemy być i jak mógłby wyglądać nasz kraj. ”
Podczas debaty poruszono wiele istotnych problemów, które wpływają na współczesną sytuację polityczną w kraju. Jednym z nich jest kondycja instytucji państwowych, do których wciąż pasuje metafora folwarku. Chaos, przewaga urzędnika nad petentem, zupełnie niezrozumiały dla przeciętnego obywatela język to nadal cechy współczesnych instytucji.
Kolejnym poważnym problemem w świecie polityki jest system partyjnych łupów i klientelizm, które objawiają się w zdobywaniu partyjnych sojuszników w zamian za rozmaite przysługi czy partyjne obsadzanie posad. Również kryzys elit znacznie przyczynia się do budowania kształtu dzisiejszej polityki. Współczesne elity nie mają nic do powiedzenia, nie są przywódcami opinii i praktycznie nie oddziałują na rzeczywistość, dlatego że są silnie uzależnione od sektora publicznego, zatem nie chcą wchodzić w żadne konflikty, aby nie stracić swojej pozycji materialnej. Również spowolnienie zmian pokoleniowych w polityce silnie wpływa na jakość polskich elit. Jak pisze w swojej książce Matyja „Powodem, dla którego pomija się tę kwestię, mogą być obawy o to, że już samo jej postawienie uruchomi zmianę pokoleniową nie tylko w polityce, ale także w innych obszarach życia publicznego. A to oznacza, że ci, którzy stali się beneficjentami przełomu 1989 roku i w bardzo młodym wieku zajęli stanowiska posłów, ministrów, burmistrzów czy prezesów, będą musieli ustąpić miejsca młodszym.”
Zmiana rzeczywistości politycznej jest niezwykle trudna, bowiem wiąże się ze zmianą sposobu myślenia, mentalności, języka i uświadomienia sobie własnej odpowiedzialności, za to, co dzieje się na arenie politycznej. Należy rozmawiać, komentować, krytykować i aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym, aby oddolny głos był słyszalny, rozważany i realnie wpływał na funkcjonowanie państwa.
