7 lutego tondo z obrazem Trójcy Świętej po zabiegach konserwatorskich i rekonstrukcyjnych wróciło na swoje miejsce – na fasadę kamienicy stojącej na rogu ul. Głębokiej 7 i Sejmowej 1. I choć po domu, dla którego tondo było wykonane, nie ma już śladu, kontekst jego powstania prawie 300 lat temu zdecydowanie wart jest uwagi.
Tondo (z wł. talerz, krąg) to obraz bądź płaskorzeźba w kształcie koła, charakterystyczne dla sztuki włoskiego renesansu. Owalne tondo z ul. Głębokiej jest wykonane z blachy miedzianej, z obrazem olejnym przedstawiającym Trójcę Świętą, ujętym w wypukłą, złoconą ramę. Siedzący na chmurze Jezus Chrystus, otulony granatowym płaszczem, z opartym na ramieniu krzyżem, prawą ręką sięga w kierunku dłoni Boga Ojca, który jedną ręką wspiera się o kulę ziemską. Jego stojącą postać częściowo zakrywają chmury. Nad nimi Duch Święty pod postacią gołębicy, zaś w prawej dolnej części znajduje się postać putta.
Na odwrocie tonda umieszczono dwa napisy. Oba zostały przetłumaczone i objaśnione przez dra Przemysława Dyrlagę. Pierwszy z nich wykonany jest z blachy miedzianej przymocowanej nitami z wytłoczonym napisem: IOH: LAGOSCH: SE NAT: ET:CVPR:TESCH:1723 i oznaczy: Jan Jagosz urodzony cieszynianin i kotlarz-mosiężnik cieszyński 1723.
Drugi napis namalowany został czarną farbą olejną na warstwie patyny i jest tak słabo czytelny, że można było jedynie przetłumaczyć fragmenty.FRANC. VINC.IAGOSCH BONEM. ET. C.……………M. SECRETA RIVS?. ..……………………….BENO.ANNO 1772, który oznacza Franciszka Wincentego Jagosza, który pełnił funkcję sekretarza w cieszyńskim magistracie lub w którymś ze znajdujących się w Cieszynie urzędów cesarskich, a także, że w 1772 roku doszło do ważnego wydarzenia w rodzinie Jagoszów.
Zdaniem wykonawcy konserwacji tonda Małgorzaty Mietlickiej daty 1723 i 1772 mogą dotyczyć budowy domu po pożarze Cieszyna w 1720 roku i/lub jego odbudowy albo przebudowy w 1772.
Jagoszowie byli zamożnym rodem mieszczańskim w Cieszynie w XVII i XVIII wieku. Byli wśród nich złotnicy, kotlarze, rajcy, sekretarz magistratu, a nawet burmistrz. Zapiski na ich temat występują w wielu dokumentach i opracowaniach historycznych na temat miasta. Istnieje też wpis potwierdzający fakt, że tondo jest eksponowane pod adresem pierwotnej ekspozycji. Jednak, przynajmniej od 1893 roku dom należał do rodziny Altmanów – właścicieli fabryki rumu i likierów. W 1912 roku wybudowali oni w tym miejscu obecnie istniejącą kamienicę.
W latach 80-tych XX wieku tondo było poddane konserwacji w Krakowie. Przed obecną konserwacją stan tonda był zły – obie strony obiektu były silnie zabrudzone. Warstwa olejna była spękana, a blacha nosiła ślady silnych uderzeń, na krawędziach była porozrywana. Oryginalna warstwa malarska zachowała się jedynie w 70%, a złocenia w 65%. Założeniem prac konserwatorskich było przywrócenie pełnej wartości ekspozycyjnej tonda. Wszystkie substancje użyte w trakcie poprzedniej konserwacji zostały usunięte. Warstwa malarska, jak i złocenia zostały wyretuszowane i uzupełnione. Powierzchnie zostały zabezpieczone żywicami ocenianymi jako najtrwalsze.
info.pras.
